Bu il noyabrın 11-dən 23-dək Bakı dünyanın əsl ekoloji paytaxtı olub. Bu günlərdə bütün beynəlxalq ictimaiyyətin gözü ölkəmizə yönəldi. Çünki on minlərlə xarici qonağın iştirakı ilə Azərbaycanın paytaxtında BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının illik 29-cu Konfransı (COP29) keçirilib. Xatırladaq ki, Konvensiya 1992-ci ilin iyununda Rio-de-Janeyroda keçirilən Yer Sammitində iqlim sisteminə təhlükəli insan müdaxiləsinin qarşısını almaq üçün imzalanmış saziş idi. 
BMT-nin baş katibi Antonio Quterreş, Aİ prezidenti Şarl Mişel, Böyük Britaniya və İtaliyanın baş nazirləri Key Starmer və Corcia Meloni, eləcə də Rusiya Baş Naziri Mixail Mişustin, bir sözlə, bütün dünya Bakıya gəldi.
Lakin heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycana olan bu cür diqqət hər kəsi sevindirmirdi. Bakının COP29-un keçirilmə yeri seçilməsindən dərhal sonra ölkəmiz düşmənlərin yalan informasiya hücumlarının hədəfinə çevrildi. 
"Necə yəni?" –deyə Qərbin bütün təbəqələrindən olan paxıl insanlardan etirazlar yüksəldi. Azərbaycan “bizim icazəmiz olmadan” öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi və indi də belə bir mötəbər sammitə ev sahibliyi etmək hüququ qazandı! Qərb siyasətçiləri hələ də Azərbaycanın qələbəsini həzm edə bilməyiblər, COP29 öncəsi və zamanı belə qəzəb və ölkəmizi ləkələmək cəhdləri buna görədir. 
Belə ki, avroatlantistlər ölkəmizi siyasi məhbuslara zülm etməkdə ittiham etməyə və bəzi həbs olunan jurnalistləri və fəalları bu cür təsnif etməyə tələsdilər. Amma sonuncular, hamının bildiyi kimi, peşə fəaliyyətlərinə heç bir aidiyyatı olmayan real cinayətlərə görə həbs olunublar. 
Bundan başqa, Azərbaycana evlərini tərk edən Qarabağ ermənilərinin geri qaytarılması tələbləri irəli sürülüb. Bizim Qarabağ bölgəmizdə yaşayan ermənilər könüllü olaraq evlərini tərk etdikləri üçün belə çağırışlar absurd görünür. 
Üstəlik, COP29-u boykot etmək ideyasının tam fiasko olduğunu başa düşən Amerika qalmaqal yaratmaq və hər şeydə Azərbaycanı günahlandırmaq məqsədi ilə konqresmen Frenk Pallonun timsalında Bakıya “ağır artilleriya” göndərdi. Pallonun ölkəmizə səfəri təbii ki, ictimaiyyətin kəskin qınağına və qəzəbinə səbəb olub ki, bu da təəccüblü deyil, çünki o, Azərbaycanı dəfələrlə təhqir edib, bir neçə dəfə o vaxt işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərinə qanunsuz səfər edib, oradan azərbaycanofob bəyanatlar verib. Etirazçılar “Pallone, çıx get!”, “Pallone sərhəd pozucusudur”, “Pallone, cavab ver!” kimi şüarlar səsləndirib: Cənab Pallone üçün xoşagəlməz, lakin kifayət qədər ədalətli şüarlar və jurnalistlərimizin suallarla təzyiqi altında bu personaj tələsik respublikadan getməyə məcbur oldu. Təxribat uğursuz oldu. 
Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Barbok da Bakıya iqlim gündəmini müzakirə etmək üçün gəlməyib. Bunun əvəzinə o, Azərbaycanı “demokratik standartlara” əməl etməməkdə ittiham edib və AŞPA deputatlarının ölkəmizə girişinə qadağa qoyulmasından narazılığını bildirib. Eyni zamanda, frau Berbok bir kəlmə də olsun həmin deputatların 44 günlük müharibədə qələbəmizi şübhə altına almağından və Azərbaycan xalqını təhqir etməklərindən bəhs etməyib. 
Lakin sammitə qarşı təxribat cəhdləri açıq şəkildə uğursuzluqla nəticələnib. Bakıya 200-ə yaxın ölkədən nümayəndə heyəti gəlib. Onların arasında yüz dövlət və hökumət başçısı olub. Noyabrın 11-də gözəl Bakı Olimpiya Stadionunda iqlim sammiti öz işinə başladı. 
COP29 liderlərinin sammitinin açılış mərasimində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev çıxış edərək respublikanın müxtəlif mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların görüş yeri kimi xüsusi rolunu qeyd edib. “Azərbaycan Şərqlə Qərbin, Şimalla Cənubun qovuşduğu ölkədir. Və bu, təkcə coğrafiya məsələsi deyil. Biz müxtəlif beynəlxalq oyunçular arasında siyasi, mədəni, enerji, ticarət və nəqliyyat körpüləri qura bilərik. Azərbaycanın həyata keçirdiyi meqalayihələr artıq Avrasiyanın enerji və nəqliyyat xəritələrini dəyişib və çoxtərəfli əməkdaşlıq üçün səmərəli formatların yaradılmasına gətirib çıxarıb”.
Azərbaycan lideri çıxışında hər cür təxribatçılara layiqli cavab verdi, lakin onlar öz hücumlarını dayandırmadılar və bəyan etdilər ki, neft dövlətlərinə iqlim konfransları keçirmək hüququ verilməməlidir. Maraqlıdır, BƏƏ-də keçirilən COP28 zamanı bu cür səslər eşidilibmi? Həmçinin bildiyiniz kimi, neft ölkəsidir. Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev dərhal haqlı olaraq qeyd edib ki, İsveçrə istisna olmaqla, indiyə qədər iqlim konfransına ev sahibliyi edən bütün ölkələr bu və ya digər şəkildə fosil yanacaq istehsalçıları olub.
"Bu gün bütün dünyada real ehtiyaclar var və fosil yanacaqlar dünyanın bir hissəsidir. Əlbəttə ki, bu, iqlim dəyişikliyinə mənfi təsir göstərir, lakin bunun qarşısını almaq üçün birgə səylər göstərilməli və belə mənasız müzakirələr aparılmamalıdır", – deyə Hacıyev bildirib.
Sammitdə bir çox görüş və seminar, mətbuat konfransı və brifinq, diplomatik və işgüzar danışıqlar keçirilib. Onların hamısı inklüziv və bərabər şərtlərlə enerji davamlılığına nail olmaq üçün strategiyaların müzakirəsinə həsr olunmuşdu. qeyd edek ki, COP29 çərçivəsində tədbirlərin miqyası eyni vaxtda Rioda keçirilən G20 sammitini kölgədə qoydu.
Maliyyə razılaşmasına nail olmaq üçün ölkələr hətta məsləhətləşmələri daha bir gün uzatmaq qərarına gəliblər. Salonun gurultulu alqışları altında iqlim maliyyəsi ilə bağlı yekun qərar qəbul edildi. Təxminən 200 ölkə iqlim istiləşməsi ilə mübarizə üçün yoxsul ölkələrə ildə ən azı 300 milyard dollar ayırmaq barədə sazişi təsdiqləyib. Əldə olunan razılığa əsasən, dövlət və özəl mənbələr də daxil olmaqla müxtəlif mənbələr maliyyələşdirilməyə cəlb ediləcəkdir. COP29-da əldə olunmuş razılaşma iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün gələcək addımların əsasını təşkil edir. 
Bundan əlavə, COP29 BMT çərçivəsində yüksək inteqrasiya olunmuş karbon bazarları üzrə danışıqların başa çatması üçün on illik gözləntiyə son qoydu. Müvafiq karbon bazarlarından maliyyə axını 2050-ci ilə qədər ildə 1 trilyon dollara çata bilər. Onların milli iqlim planlarının həyata keçirilməsi xərclərini ildə 250 milyard dollar azaltmaq potensialı var.
Beləliklə, COP29-un iqlim maliyyələşdirməsində yeni eranın başlanğıcı kimi tarixə düşəcəyinə şübhə yoxdur. Azərbaycan konfransın təşkili vəzifəsinin öhdəsindən layiqincə gəldi. Ölkəmiz nəinki ən möhtəşəm tədbirləri uğurla keçirməyə qadir olduğunu bir daha sübut etdi, həm də Qərbin bədxahlarına layiqli cavab verərək beynəlxalq nüfuzunu möhkəmləndirdi.
COP29 dövlətimizin beynəlxalq miqyasda qələbəsidir. Bravo, Azərbaycan! 

Н. Ağazadə

.