2020-ci ildə yeni növ koronavirus (COVID-19) böhranının təsiri altında qlobal neft tələbatı ötən ilə nisbətən 8% və ya gündəlik 8 mln. barel azalacaq. Tələbat 2023-cü ilədək pandemiyadan öncəki səviyyəyə çatacaq, 2030-cu il üçün isə platoya çıxacaq.

Bu barədə Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) "World Energy Outlook" (WEO) uzunmüddətli illik proqnozunda deyilir.

IEA neftə olan tələbatın on illərdir davamlı olaraq artdığını, yalnız iqtisadi tənəzzül zamanı ara-sıra fasilələrin olduğunu xatırladır. Lakin COVID-19 onillik artımı cəmi il ərzində məhv etdi: "2020-ci ildə gündəlik neft tələbatının 2019-cu ilə nisbətən 8 mln. barel azalacağı ehtimalı var. Azalma illik ifadədə 8% təşkil edəcək".

IEA-in məlumatına görə, 2021-ci ildə neftə olan gündəlik tələbat 5 mln. barel artacaq və təxminən 2023-cü ilədək böhrandan əvvəlki səviyyəyə qayıdacaq. Daha sonra – 2030-cu ilədək gündəlik tələbat hər il orta hesabla 0,7 mln. barel artacaq, lakin COVID-19 pandemiyasının qlobal iqtisadiyyata və ticarətə təsiri səbəbindən 2030-cu ildə tələbat ötənilki proqnozda gözləniləndən 2 mln. barel az olacaq: "2030-cu ildən etibarən gündəlik tələbat platoya çıxacaq, illik artım isə gündə 0,1 mln. barel olacaq".

Beləliklə, IEA-in proqnozuna görə, neftə olan gündəlik tələbat 2019-cu ildəki 97,9 mln. barel səviyyəsindən 2025-ci ildə 99,9 mln. barelə, 2030-cu ildə 103,2 mln. barelə, 2040-cı ildə isə 104,1 mln. barelə çatacaq.

Eyni zamanda, IEA inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə fərqli dinamikanın olacağını gözləyir. Agentlik iddia edir ki, neftə olan tələbatın pik həddi inkişaf etmiş ölkələr üçün artıq reallıqdır, belə ki, bu rəqəm 2005-ci ildəki ən yüksək göstəricidən aşağıdır: "İnkişaf etmiş iqtisadiyyatlardakı neftə olan tələbat qısa müddətdə bərpa ediləcək, lakin böhrandan əvvəlki səviyyəsinə çatmayacaq".

"Ümumiyyətlə, inkişaf etmiş ölkələrdə neftə olan gündəlik tələbat 2019-2030-cu illərdə 5 mln. barel azalacaq. Bu cür azalma inkişaf etməkdə olan ölkələrdəki dinamika ilə kompensasiya ediləcək ki, burada göstəricinin sözügedən dövr ərzində gündəlik 9 mln. barel artacağı gözlənilir. Artım üzrə lider isə Hindistan olacaq.

IEA: Qlobal qaz tələbatı son 90 ilin ən kəskin azalmasını yaşayacaq

Bu il qlobal qaz tələbatı rekord səviyyədə – 3% azalacağı gözlənilir. Bu, ötən əsrin 30-cu illərindən bəri ən kəskin azalma ola bilər.

Bu barədə Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) "World Energy Outlook" (WEO) uzunmüddətli illik proqnozunda deyilir.

Bildirilir ki, tələbat 2030-cu ilədək tam bərpa olacağı və həmin ildə onun 2019-cu illə müqayisədə 15% artaraq 4,6 trln. kubmetr təşkil edəcəyi gözlənilir. Tələbatın artımı ilk növbədə, inkişafda olan bazar və ölkələr tərəfindən idarə ediləcək, inkişaf etmiş bazarlarda isə tələbatın ümumiyyətlə statik olacağı güman edilir.

IEA-yə görə, növbəti 10 il ərzində ümumi qaz tələbatının artımının təxminən 45%-i Çin və Hindistanın payına düşəcək. Bundan əlavə, yenilənən enerji mənbələrinə keçidi gerçəkləşdirən Avropadan fərqli olaraq, Yaxın Şərqdə və Cənub-Şərqi Asiyada tələbat davamlı şəkildə artacaq. Belə ki, Avropada qaz tələbatının 2030-cu ildə ötən illə müqayisədə 8% az olacağı proqnozlaşdırılır.

Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, qaz sektoru COVID-19 pandemiyasının təsirlərinə neft və kömürlə müqayisədə daha dayanıqlı olub.

.